Przyrodę najlepiej jest poznawać regionalnie, a jeśli mowa o Pobiedziskach to tym regionem jest Kasztelania Ostrowska. W trosce o ten obszar powstało w 2014 roku Stowarzyszenie „Kasztelania Ostrowska”, które łączy wszystkie osoby, dla których ten region jest bliski. Edukacja stanowi ważny element działalności stowarzyszenia od początku jego działalności. Popularyzację nauki i wyprawy do ostoi przyrody wokół Pobiedzisk rozpoczynaliśmy w grupie Młodzi Przyrodnicy. Od 2015 roku można dołączyć do Akademii Młodych Przyrodników. Są to regularne zajęcia dla dzieci i młodzieży z różnych miejscowości. Jako pierwsza organizacja zaproponowaliśmy formułę stałych spotkań naukowych, które skupiają się na poznawaniu swojego regionu, pokazując różnorodność gatunków, siedlisk i powiązań wzajemnych na naszej planecie. Wiemy, jak ważna jest także edukacja najmłodszych dzieci, dlatego powstała Akademia Bardzo Młodych Przyrodników dla dzieci w wieku od lat 3 do 6. Bardzo ważnym aspektem edukacji w obu akademiach jest przeprowadzanie zajęć w terenie, wzorowane na fińskich wzorach edukacji outdoorowej.
Bohaterowie przyrody wspierają edukację
W 2017 roku, spośród wszystkich gatunków występujących w regionie postanowiliśmy wyróżnić szczególnych reprezentantów naszej przyrody. Wpadliśmy na pomysł przeprowadzenia plebiscytu, który wyłoni symbole przyrody tej części Polski. Wybrane zostały unikatowe, fascynujące zwierzęta (orzesznica leszczynowa, pszczolinka ruda), dwa gatunki roślin (nasięźrzał pospolity, jezierza morska) oraz przedstawiciele dwóch typów grzybów – workowych: czarka austriacka i kielonka błyszcząca oraz podstawkowych – przedstawiciele osobliwego rodzaju gwiazdosz. Od tego momentu edukacja rozpędziła się na nowych torach. Symbole regionu stały się motywem licznych działań, które mają na celu popularyzowanie tych organizmów, ich ostoi, wpływu zmian klimatu i zagospodarowanie terenu na dziedzictwo przyrodnicze. Modele przyrodniczych symboli regionu pozwalają zapoznać się z ich morfologią. Zakładki z symbolami regionu dostarczają nie tylko ilustracji, ale także różnych informacji i ciekawostek o roślinnych, zwierzęcych i grzybowych symbolach regionu. Od 2024 roku szlakiem unikatowych miejsc i walorów można wyruszyć z pierwszym przygotowanym przez nas przewodnikiem po Kasztelanii Ostrowskiej.
O przyrodzie w pracowniach artystycznych
Warsztaty artystyczne dla mieszkańców regionu są kolejnym cennym sposobem popularyzowania wiedzy o przyrodzie za pośrednictwem przyrodniczych symboli regionu. Na kameralnych spotkaniach, poprzedzonych często wizytami w terenie, powstają prace inspirowane wzorami z natury. Wykorzystywane są techniki rysunkowe, malowanie, lepienie z gliny, wypalanie rysunków w drewnie. W specjalnych projektach tworzenia tablic edukacyjnych, na bazie rysunków wykonywanych przez mieszkańców danej miejscowości, są opracowywane tablice o symbolach regionu występujących w danej miejscowości – w gminie Pobiedziska spotkasz je w Kociałkowej Górce, Kołacie a niebawem w Kocanowie. Działania takie pozwalają wytworzyć więź z przyrodą swojej okolicy i dumę z posiadania w okolicy cennych ostoi.
Od badań do popularyzacji
Stworzyliśmy pierwszą w regionie całościową bazę danych o jego przyrodzie i kulturze. Badamy środowisko przyrodnicze, a następnie dane te wykorzystujemy także w edukacji. W ramach nauki obywatelskiej inicjowane są akcje zbierania danych o występowaniu gatunków w regionie Kasztelanii Ostrowskiej. Mieszkańcy dostarczają danych o wskazanych gatunkach, które wzbogacają Przyrodniczą Bazę Danych o Regionie. Średnio co miesiąc możesz z nami wyruszyć na wyprawy przyrodnicze – wokół tej formy poznawania regionu oraz spotkań z innymi miłośnikami natury rozwija się społeczność obserwatorów przyrody, dla których Kasztelania Ostrowska jest regionem poznawanym na nowo.
Barbara Kudławiec, Maciej Jędrzejczak, Natalia Jędrzejczak